GRADIŠKA – Bez obzira na to kakvu odluku donese većina odbornika u skupštinama opština, od lokalnih moćnika i njihovih političkih stavova praktično zavisi da li će se povinovati takvim odlukama, što pokazuju i nedavna dešavanja u brojnim opštinama u RS.
Dešavanja u Gradišci, prije toga u Kneževu/Skender Vakufu, zatim nedavno u Srpcu upravo pokazuju da u suštini od načelnika opštine, njegove političke partije i njenih interesa zavisi da li će priznati novu skupštinsku većinu i njene odluke, koje se po pravilu na početku odnose na razrješenja načelnikovih kadrova.
“Nigdje u zakonima i statutima lokalnih zajednica nećete naći šta ako čovjek neće da se povinuje odluci većine. Takva situacija nije ni normalna, ali se tada prelazi u sferu samovolje”, rekao je Slobodan Rajković, predsjednik Odbora za ustavna i zakonodavna pitanja u Savezu opština i gradova RS.
U gotovo svim lokalnim zajednicama u kojima je došlo do prekompozicije skupštinske većine, smijenjeni prvi ljudi lokalnog parlamenta zajedno sa načelnikom tvrdili su da se radi o nelegalnoj smjeni. Opstruisali su primopredaju vlasti, skrivali pečate, zaključavali vrata skupštinskih sala itd. Sa druge strane, nova većina i novo rukovodstvo pred sudovima i kroz ministarstva su pokušavali dokazati da su radili legalno, u skladu sa zakonom i aktima lokalne zajednice.
“Problem je i u Izbornom zakonu, koji kaže da mandat pripada odborniku, jer kad prođu izbori odbornik se seli iz jedne u drugu stranku ili postaje samostalan, a nakon toga se prave i nove većine”, rekao je Rajković.
I analitičari se slažu da od volje lokalnih moćnika i njihovih mentora zavisi da li će se jedna grupa ljudi povinovati odlukama većine, odnosno u skladu sa zakonima i aktima odstupiti sa svojih pozicija.
“Tu ima jako puno trgovine, političke korupcije, ali o tome možemo samo nagađati. Tu se pokazuje da je interes građana potpuno marginalizovan i onog trenutka kada se završe izbori i formira vlast život može biti blokiran i sve može zamrijeti, ali na to se jednostavno ne obaziru oni ljudi koje su građani birali, jer se to ne uklapa u njihovu matematiku”, rekla je Tanja Topić, politički analitičar.
Zanimljivo je i to da zakoni ne dozvoljavaju ni prevelike intervencije Vlade RS, odnosno Ministarstva uprave i lokalne samouprave RS, koje u slučaju Kneževa/Skender Vakufa, a po svemu sudeći slično će biti i s Gradiškom, bez suda nije uspjelo riješiti pitanje legalnosti ili nelegalnosti novih većina.
Iz ovog ministarstva nedavno su reagovali i apelovali na sve u opštini Gradiška da razgovorom riješe novonastalu situaciju u vezi sa skupštinskom većinom, ističući da će uraditi ono što im zakon dozvoljava, a to nije puno s obzirom na to da postoji potpisana Evropska povelja o lokalnoj samoupravi, prema kojoj su lokalne zajednice dio decentralizovanog sistema, u kojem RS ima malo ili nema gotovo nikakvih ingerencija.
Inače, u Gradišci ni danas, 14 dana nakon uspostavljanja novoformirane većine, još nije došlo do primopredaje dužnosti s obzirom na to da Radislav Dončić, dosadašnji predsjednik Skupštine opštine, ne želi da prizna odluku novoformirane većine, koju čini 17 odbornika. On tvrdi da je sjednica od 23. februara, na kojoj je smijenjen s mjesta predsjednika Skupštine opštine, nelegalna i da nije sazvana u skladu s Poslovnikom.
S druge strane, Uroš Grahovac, koji je izabran na mjesto prvog čovjeka lokalnog parlamenta u Gradišci, tvrdi da je sve urađeno u skladu sa zakonom te da je MUP RS spreman da asistira u postupku preuzimanja, ali da on ne želi da preuzme dužnosti predsjednika prisilnim putem.
“Ostavili smo mogućnost da u narednih dan-dva pokušamo postići dogovor na demokratski način. Ako se to ne dogodi, moraćemo ovaj proces završiti mjerama prisile, koje nisu najpopularnije”, rekao je Grahovac, nakon što je u razgovoru sa smijenjenim predsjednikom Dončićem razgovarao o preuzimanju njegove dužnosti.
Sam Dončić kaže da je činjenica da na drugoj strani postoji skupštinska većina od 17 odbornika, ali da je napravljen propust kod verifikacije većine.
“U ovom procesu moja krivica je najmanja. Druga strana nije poslušala moje savjete da ispoštuju Poslovnik Skupštine prilikom sazivanja sporne sjednice, što je uzrokovalo sva dešavanja”, rekao je Dončić.