GRADIŠKA – Uskoro, a to je 10. februara, u stotu godinu zagaziće Tanasije Gaković (99), svjedok i akter cijele epohe Gradiške i njene okoline.
On je istinski graditelj svoga kraja. Učestvovao je u gotovo svim važnim događajima.
UDrugom svjetskom ratu, kao borac Pete kozarske brigade, Tane, kako ga svi oslovljavaju, gradio je slobodu, a u miru borio se za izgradnju fabrika, škola, društvenih domova, napredak poljoprivrede, a posebno sporta.
On je inicirao izgradnju stadiona Fudbalskog kluba “Kozara” i predvodio ovaj klub, iz predsjedničke funkcije, do najvećih uspjeha.
– Tokom razornog zemljotresa u Banjaluci 1969. godine, izabrali su me za predsjednika Odbora za raspodjelu novca kojeg je cijela Jugoslavija slala u Banjaluku i Krajinu. Gradiška je imala veliku štetu ali smo i tu situaciju iskoristili da izgradimo stadion, Bolnicu i druge objekte – ispričao je Tane, čije su zasluge u sportu ali i mnogim drugim poljima u gradu na Savi neizmjerne.
O fudbalu, posebno o “Kozari” i sada priča sa snažnim emocijama. On kaže da je na otvaranju stadiona, 12. avgusta 1972. godine, modernog za to doba, bilo 20.000 gledalaca.
Premijernu utakmicu u novim uslovima “Kozara” je odigrala protiv “Lokomotive” iz Moskve a prvi gol na novom terenu postigao je Stojan Timarac.
– Imali smo važnu ulogu u bivšoj Jugoslaviji, bili smo u vrhu drugoligaške tabele, igrali protiv velikana jugoslovenskog fudbala i časno pronosili ime Gradiške – prisjetio se Tane slavnog vojevanja gradiških crveno-bijelih fudbalera, na stadionima od Triglava do Đevđelije.
Stadion sa velikim tribinama, koji se i sada koristi, bez većih izmjena i renoviranja, izgrađen je, najvećim dijelom, novcem od zemljotresa i uz pomoć sporskih kolektiva, ponajviše FK “Vojvodina” iz Novog Sada.
Tane je bio i predsjednik mnogih građanskih udruženja, političkih i drugih organizacija među kojima SUBNOR pa sve do Lovačkog udruženja “Prosara”.
– U Drugom svjetskom ratu sa područja opštine Gradiške učestvovalo je 5.200 boraca, a poginula su 1.552. Pod fašističkim terorom na ognjištima i u logorima smrti ubijeno je više od 14.000 stanovnika gradiške opštine. To se uvijek mora znati i prepričavati mladima, jer to vrijeme brzo izbriše, a vrijednosti naše narodne i oslobodilačke borbe potisne u zaborav – često je govorio Gaković ispred spomenika svojim ratnim drugovima.
Inače, Peta kozarska briga formirana je 22. septembra 1942. godine u Paležu na Kozari. Prvi komandant bio je Josip Mažar Šoša, a komesar Boško Šiljegović.
Dala je 13 narodnih heroja, a učestvovala u borbama u Bihaću, Sanskom Mostu, Bosanskom Novom, Derventi, Tesliću, Srebremiku, Krupnju, Beogradu, na Sremskom frontu…
U svom sastavu imala je 1.100 boraca. Jedan od njih, posljednji koji još gazi u stroju živih proletera je Tanasije Gaković. Na njegovim grudima sija ordenje, a u vitrini ostala priznanja, kojim se diči i podsjeća na mnoge događaje u svom dugom i bogatom životnom vijeku.
Izvor: Srpska info / M. Pilipović