GRADIŠKA – U Gradišci je večeras otvorena izložba 59 radova prvog srpskog foto-reportera Riste Marjanovića iz perioda Prvog svjetskog rata pod nazivom “Nemojte nas zaboraviti”, povodom obilježavanja sto godina od završetka Velikog rata.
Autor izložbe je viši kustos istoričar u Narodnom muzeju Šabac Branislav Stanković, a izložba je nastala kao plod saradnje Srpske akademije nauka i umetnosti, Muzeja Novog Sad, Vojnog muzeja u Beogradu i šabačkog Narodnog muzeja, i bila je najposjećenija izložba u Srbiji 2014. godine.
Prema riječima Stankovića, Rista Marjanović rođen je u Šapcu, školovao se Beogradu, Berlinu, Beču i Parizu, gdje je i napravio veliku karijeru kao urednik “NJujork heral tribjuna” za Evropu.
Stanković navodi da je početkom balkanskih ratova Marjanović došao u Srbiju na poziv tadašnjeg šefa Obavještajne službe Kraljevine Srbije Dragutina Dimitrijevića Apisa, te da je fotoaparatom zabilježio kompletnu golgotu srpskog naroda kroz Prvi svjetski rat.
On kaže da su upravo fotografije koje su izložene u Gradišci najvećim dijelom nastale tokom povlačenja srpske vojske preko Albanije, nakon koga je predsjednik srpske Vlade u izbjeglištvu Slobodan Jovanović uputio Marjanovića u Pariz, da te fotografije izloži na velikoj savezničkoj izložbi u muzeju “Luvr”.
-Izložba u Parizu održana je 1916. godine, a isti ti radovi bili su 1917. godine na izložbama u Londonu i NJujorku, s ciljem da se svetska javnost obavesti o tome šta se dešava u Srbiji – istakao je Stanković.
On je dodao da je izložba pripremana dvije godine i da su sve fotografije Riste Marjanovića, kojih ima oko 8.000, bile na staklenim pločama i da ih je bilo potrebno skenirati i prebaciti u novu tehnologiju.
-Najveći deo Marjanovićevih radova zaveštan je Gradskom zavodu za zaštitu spomenika u Beogradu, a drugi dio nalazi se u privatnim kolekcijama njegovih potomaka. Veliki dio fotografija je rasut po celom svetu, jer je Marjanović imao zadatak da fotografije, koristeći svoje znanje i kontakte, šalje u Evropu i Ameriku – kaže Stanković.
On je istakao da su fotografije iz Prvog svjetskog rata, koje postoje u kolektivnom pamćenju i koje su svi vidjeli u udžbenicima, upravo fotografije Riste Marjanovića.
Direktor Zavičajnog muzeja Gradiška Bojan Vujinović rekao je da će posjetioci izložbu moći da pogledaju neredne tri sedmice, te da se nada će među posjetiocima biti učenici gradiških osnovnih i srednjih škola.
Srna, Moja Gradiška