GRADIŠKA – Kod spomenika “Ranjena ptica” na Jokinom brdu u Gornjim Podgradcima danas je održan istorijski čas i susret članova Gradskog odbora SUBNOR-a Gradiška i Udruženja logoraša Drugog svjetskog rata Republike Srpske.
Susret je organizovan u znak sjećanja na tragične dane početka ofanzive na Kozari prije 82 godine i stradanje naroda u Drugom svjetskom ratu, posebno djece Kozare i Potkozarja.
Predjsednik Udruženja logoraša Drugog svjetskog rata Republike Srpske Dobrila Kukolj rekla je da je važno njegovati kulturu sjećanja i da Gradiška izgradnjom spomen-obilježja i različitim programima čuva sjećanja na stradanje naroda Kozare u Drugom svjetskom ratu.
Predsjednik Gradskog odbora SUBNOR-a Gradiška Nikola Kragulj naglasio je da je važno govoriti o svim oslobodilačkim ratovima i sačuvati istinu o svemu što se kroz istoriju dešavalo na području Kozare i Potkozarja.
Događaju su prisustvovali predstavnici Vijeća srpske nacionalne manjine opštine Čavle iz Rijeke, predstavnici SUBNOR-a Republike Srpske, Gradske uprave Gradiška i drugih institucija i organizacija.
O događajima iz Drugog svjetskog rata, okolnostima i stradanju djece govorio je direktor Zavičajnog muzeja Gradiška, istoričar Bojan Vujčić.
Poeziju su recitovali učenici osnovne škole „Mladen Stojanović“ Gornji Podgradci i književnik Nebojša Ivaštanin.
Ofanziva na Kozari, zvanično njemačka operacija „Zapadna Bosna“, počela je 10. Juna 1942. Godine i završena je do sredine jula kada su Kozara i Potkozarje pale pod njemačku i ustašku okupaciju.
Između 68.000 i 80.000 civila, većinom Srba, među kojima oko 25.000 djece, tada je protjerano i odvedeno u Jasenovac i druge logore NDH i NJemačke, a većina njih je pobijena.
U Drugom svjetskom ratu stradala su 16.544 stanovnika Gradiške. Od ukupnog broja 14.463 osobe su žrtve fašističkog terora, među kojima je 5.415 djece do 14 godina starosti.
Spomenik „Ranjena ptica“ u Gornjim Podgradcima 1983. Godine izradio je slovenački skulptor Tone Svetina. Bio je to dio jugoslovenskog projekta “Arena traži vaše najmilije”, u okviru kojeg je snimljen film “Tri jablana”, i napisano nekoliko monodrama, među kojima “Joka kći kozaračka” i roman “Vučići”.
Za to je zaslužan književnik i novinar Marino Zurl, koji je, višegodišnjom akcijom “Arena traži vaše najmilije”, pronašao i vratio Kozari 168 djece, izgubljene u logorima smrti tadašnje NDH-a.
