GRADIŠKA – U posljednjih dvadeset godina na području gradiške opštine umrlo je u prosjeku 250 osoba u jednoj godini više nego što je rođeno, navedeno je u Elaboratu o ovoj opštini koji predstavlja ključni dokument u kandidaturi za status grada. Najveći debalans na štetu rođenih zabilježen je prije pet godina kada je ova razlika iznosila 331.
Tada je rođeno 382 djevojčica i dječaka, a umrlo 713 stanovnika gradiške opštine. Prema podacima Republičkog zavoda za statistiku, prošle godine je broj umrlih u ovoj opštini nadmašio broj rođenih za 250. Posljednja godina pozitivnog priraštaja u Gradišci bila je 1998, a negativan trend dostigao je vrhunac 2010. godine, kada je broj umrlih premašio broj rođenih za 331.
Statističari ukazuju da je 2011. godine bilo najviše rođenih (410), ali i umrlih (616) osoba. Nezaposlenost, siromaštvo i političke krize uslovljavaju sve kasnije sklapanje braka, što negativno utiče na prirodni priraštaj, a na smanjenje broja rođenih posebno utiče migracija i odlazak mladog reproduktivnog stanovništva, smatraju građani koje smo anketirali u Gradišci.
Zoran Adžić, načelnik Gradiške kaže da se ne može izbjeći činjenica da značajan dio mladih odlazi u inostranstvo u potrazi za poslom i boljim životom, što je pored navedenih razloga, jedan od ključnih faktora stalnog smanjenja broja stanovnika. Lokalna uprava nastoji, kaže Adžić, da izgradnjom privrednih kapaciteta, razvojem industrije, stimulativnim mjerama u poljoprivredi i drugim djelatnostima obezbijedi radna mjesta i brže zapošljavanje.
– Uporno nastojimo privući domaće i inostrane investitore pod veoma povoljnim uslovima, jer otvaranje fabrika za nas ima višestruku korist i dugoročno rješava problem migracija. Investitorima nudimo nevjerovatno dobre uslove, prvenstveno građevinsko zemljište, infrastrukturu i veoma efikasnu saradnju prilikom obezbjeđenja dokumentacije – naglasio je Adžić.
Nepovoljni trendovi prirodnog priraštaja reflektuju se i na popisnim listama. Prema najnovijim podacima navedenim u Elaboratu o društvenim i ekonomskim parametrima, u gradiškoj opštini živi 49.200 stanovnika. Na popisu 1991. godine statističari su zabilježili 59 974 stanovnika a daleke 1971. godine u gradiškoj opštini živjelo je 53.580 stanovnikia, što je za četiri hiljade više nego na osnovu najnovijeg popisa iz 2013. godine.
– Smatramo da na području gradiške opštine ima više stanovnika nego po popisu. Postoji više faktora koji ukazuju da značajan dio, čak nekoliko hiljada stanovnika 2013. godine nije popisano. Ipak, jasno je da kod nas smrtnost već dugo značajno nadmašuje brojke o natalitetu, mnoga sela su opustjela, škole zatvorene, mladi kasno stupaju u brak, a imamo i visok procenat neoženjenih i neudatih – navode u opštinskoj adminstraciji.
Dragana IlićNjihov primarni cilj je, rekla nam je Dragana Ilić, zamjenica načelnika Opštine Gradiška, ekonomsko jačanje kao uslov za natalitetnu politiku.
– To je proces koji zavisi od mnogo faktora lokalnog, republičkog i državnog nivoa. Jasno je svima da bez stanovnika ne možemo mnogo, gotovo ništa postići. U Opštini, različitim projektima, pomažemo porodicama sa više djece, stimulišemo rađanje, obezbjeđujemo uslove za školovanje socijalno ugroženim, uplaćujemo stipendije uspješnim studentima, nagrađujemo vrijedne i talentovane učenike – naglašava Dragana Ilić. Ona podsjeća da lokalna uprava ima razumijevanja za mnoge porodice sa djecom koje zatraže materijalnu ili neki drugi vid pomoći.
Rode odavno odletjele
Da “rode sve rjeđe slijeću”, svjedoče podaci Republičkog zavoda za statistiku, prema kojima Republika Srpska od 2002. godine bilježi negativan prirodni priraštaj. Bijela kuga od tada je postala jedan od najvećih demografskih problema, o čemu svjedoči i činjenica da je proteklih 14 godina taj entitet ostajao bez 3.500 stanovnika na godišnjem nivou. Statističari su zaključili da je prisutan i trend stagnacije broja sklopljenih brakova, a povećanja broja brakova koji završavaju razvodom, dok se prosječna starost žene pri stupanju u brak pomjerila na 28 godina, a rađanje na godinu kasnije.
Milan Plipović / Srpska info