SRBAC – Iako u selu Kladari kod Srpca živi nešto manje od 400 stanovnika, ovo mjesto ima bogatu istoriju, tradiciju i kulturu i jedno je od rijetkih u srbačkoj opštini koje je dobilo i svoju monografiju.
Knjiga pod nazivom “Moje selo Kladari” autora Dragana Đurđevića, nedavno je izašla iz štampe i objavljena na čak 244 stranice, a obiluje mnoštvom fotografija i podataka o prirodnim i geografskim karakteristikama ovog područja, migracionim kretanjima, vjerskoj i nacionalnoj strukturi, etnografiji, nošnji i melosu, razvoju školstva, običajima i vjerovanjima.
Đurđević kaže da je za nastanak ove knjige bio presudan susret sa mještaninom Dušanom Dabićem koji živi u Novom Sadu, a vodi porijeklo iz Kladara, a koji ga je ubjeđivao kako bi trebalo da se posvetim pisanju i da budem autor ove monografije.
– U početku sam bio nesiguran da li imam spisateljske sposobnosti s obzirom na to da nisam ni istoričar, ni književnik i da u pisanju nemam iskustva. Posljednji put me je ubjeđivao ispred hrama Preobraženja Gospodnjeg u Razboju 2021. godine, ali sam i tada imao određenu dozu sumnje. Međutim, kada smo se sreli u Novom Sadu gdje Dušan živi kao uspješan privrednik, sve se promijenilo. Narednog jutra sam otišao u manastir Kovilj, prisustvovao liturgiji i u povratku kući dobio nadahnuće da pišem – rekao je Đurđević.
Počeo je prikupljati materijal iz brojnih knjiga, popisa stanovnika, šematizama, pravoslavnih listova, crkvenih domovnika, Arhiva i Muzeja Republike Srpske, a značajnu pomoć dobio je od starijih mještana.
– Počeo sam pisati potpuno motivisan uoči Mitrovdana, 7. novembra 2022. godine. Istražujući saznao sam početke organizovanja života na ovom prostoru, najstarije porodice i one koje više ne postoje, strukturu stanovništva, način i organizovanje života kroz zadruge, podatke o nastanku i razvoju sela i slično. Na više od stotinu stranica popisao sam sve porodice i njihova porodična stabla – kaže Đurđević.
U knjizi ističe da u Kladarima danas živi 387 stanovnika, a širom Evrope i svijeta još 104 i od ukupno 231 kuće napušteno je njih 47. Ovo selo koje je podijeljeno na Gornje i Donje Kladare nema svoju školu niti crkvu ali, kako je naveo, ima groblje koje se nalazi u zaseoku Baraji, a đaci su nastavu pohađali u školi u Staparima.
Prema podacima koje je prikupio, područje Kladara bilo je naseljeno i za vrijeme vladavine Zapadnog rimskog carstva i u srednjem vijeku, o čemu svjedoče i ostaci rimskog groblja otkrivenog na imanju porodice Cvijić, 2001. godine.
– Arheolozi Muzeja Republike Srpske su na poziv mještanina Đure Cvijića pronašli rimsku nekropolu koja datira, pretpostavlja se, između drugog i četvrtog vijeka. Skeletni ostaci su iz jedne grobnice izvađeni i dokumentovani i nije bilo priloga u grobu, dok su u drugom grobu ostaci devastirani i s vremenom opljačkani. Pronađena je i treća, manja grobnica i vjerovatno se radilo o dječjem grobu – istakao je Đurđević.
Ističe da je ovaj prostor bio čuven po otporu protiv turskog režima i dodaje da je ključnu ulogu odigrala pravoslavna vjera i Srpska pravoslavna crkva, koja je, iako porobljena, čuvala pomen na svetosavlje i kosovski zavjet.
Monografija o selu Kladari objavljena je u izdanju Zavičajnog muzeja Gradiška, a do sada je promovisana u Gradišci i Srpcu.
Istaknute ličnosti
U Kladarima je aktivan društveni život koji se odvija kroz djelovanje ekološkog društva, moto i fudbalskog kluba, a poznato je i po znamenitim ličnostima među kojima su reprezentativac Jugoslavije u veslanju Miloš Adamović, košarkaš i najbolji sportista Srpske 2013. godine Filip Adamović, dvostruki evropski prvak u golubarstvu Đuro Mitraković i ženski fudbalski sudija sa FIFA grbom Slađana Jovičić Kragulj. Ovo selo iznjedrilo je i jednog predsjednika opštine, narodnog poslanika i šest odbornika.
Izvor: Glas Srpske