GRADIŠKA – U Beogradu je večeras predstavljen album “Građanska Gradiška”, kojim je kroz fotografije i razglednice posvjedočeno koliko je početkom 20. vijeka bio visok nivo građanskog društva u tom gradu, koji je nazivan i “Mali Beograd” sve do 1941. godine, kada je NDH zaustavila njegov razvoj.
Promociji u Skupštini grada Beograda prisustvovali su ministar za evropske integracije i međunarodnu saradnju Republike Srpske Zlatan Klokić, pomoćnik gradonačelnika Beograda Andreja Mladenović, gradonačelnik Gradiške Zoran Adžić, princ Aleksandar Karađorđević i druge zvanice.
Klokić je istakao da su “Dani Gradiške u Beogradu”, u okviru kojih je organizovana i promocija, prilika da se Gradiška predstavi u kulturi, tradiciji i kroz sve ono što je krasi kao najmlađi grad u Republici Srpskoj.
-Za nekih 40 minuta ste u Zagrebu, za nešto više od jednog časa u Beogradu, a za manje od pola časa u Banjaluci. Gradiška se nalazi u tromeđi koja povezuje sve ove centre i mislim da mladi imaju perspektivu – rekao je Klokić.
Pomoćnik gradonačelnika Beograda Andreja Mladenović izrazio je zadovoljstvo mogućnošću da Stari dvor ugosti ovakvu izložbu, pokaže je Beograđanima i istakne specifičnost i važnost istorije srpskog naroda.
-Gradiška je veoma važna za istoriju srpskog naroda i Beograd je mesto gde sve što je srpsko treba da se uliva, ali i da iz Beograda izlazi i pokazuje svo to bogatstvo. Svaki ovakav događaj je kamenčić u mozaiku naše velike saradnje. Ovo je ukidanje granica, barijera među srpskim narodom, jer se naši gradovi i naše opštine povezuju – rekao je Mladenović.
Gradonačelnik Gradiške Zoran Adžić istakao je da je Gradiška s početka 20. vijeka, između 1914. do 1941. godine, nosila naziv “Mali Beograd”. On je naveo da su tada mnogi mladi ljudi odlazili u Beograd da studiraju, a zatim se vraćali u Gradišku, te promovisali taj grad kroz društvena, kulturna i ostala dešavanja.
Adžić je naglasio da treba predstaviti i brojne istorijske ličnosti iz Gradiške, koje su bile bitne u političkom, društvenom i kulturnom životu i samog Beograda i Srbije, među kojima gradiški prota Dušan Subotić, kojeg su ustaše ubile 1941. godine u rijeci Vrbas u Banjaluci, a bio je šest mandata narodni poslanik u Skupštini Jugoslavije.
-Želimo da afirmišemo tu priču i da kroz ovu manifestaciju Gradišku vratimo u Beograd, a Beograd približimo Gradišci. Želimo da privučemo i potomke čuvenih ličnosti iz Gradiške, a danas žive u Beogradu – rekao je Adžić.
On je izrazio zahvalnost Vladi Srbije i predsjedniku Srbije Aleksandru Vučiću koji su u dvije godine donirali 750.000 evra za rekonstrukciju Doma kulture u Topoli, ali i 500.000 evra za izgradnju novog vrtića.
-Želimo da Srbija i njeni građani znaju da su građani Gradiške zahvalni što neko iz Beograda vidi taj grad i Republiku Srpsku i brine o njima, a to nama znači sigurnost – naglasio je Adžić.
Princ Aleksandar Karađorđević rekao je da je ponosan na gradnju spomenika njegovom pradjedu kralju Petru Prvom u Gradišci između dva svjetska rata, istakavši da je bio veliki čovjek i demokrata.
Autor izložbe Bojan Vujčić, viši kustos istoričar u Zavičajnom muzeju Gradiška, rekao je album govori o periodu prije Prvog svjetskog rata i onom između dva svjetska rata, kada je Gradiška nosila laskavi epitet “Mali Beograd” zbog velikog broja prvenstveno nacionalnih društava.
Prema njegovim riječima, tadašnji trgovački sloj bio je veoma aktivan, nacionalno osviješten i nametao se kao vođa srpskog naroda ne samo u Gradišci, nego i šire, a veze sa Srbijom su bile izrazito jake i “ništa se nije radilo bez Srbije, uvijek se gledalo na istok, prema majci Srbiji”.
-Godine 1941. godine dolazi do naglog prekida tog građanskog života. Dolaskom NDH u Gradišku, prestaje građanski život. Pedesetak porodica biva zatvoreno, zatim internirano u Caprag, a potom protjerano u Beograd i dalje u Srbiju, a neki su i nastradali – rekao je Vujčić.
Foto galerija:
