BANjALUKA – Srpska pravoslavna crkva (SPC) i njeni vjernici slave Svetog Nikolu Čudotvorca – Nikoljdan, u pomen na dan kada je ovaj svetac okončao ovozemaljski život 343. godine.
Nikoljdan je, uz Jovanjdan i Đurđevdan, najčešća slava kod Srba i slava sa najvećim brojem svečara. Kaže se da skoro polovina pravoslavaca slavi Svetog Nikolu, dok druga polovina ide u goste. Sveti Nikola je hramovna i manastirska slava SPC. Posvećeno mu je više od 600 crkava.
Sveti Nikola je slava sa najdužom tradicijom u srpskom narodu i s obzirom na to, razvili su se naročiti običaji koji su pratili ili još uvijek prate ovaj praznik.
Sveti Nikola jedan od najomiljenijih svetaca u srpskom narodu. Ljudi su ga još za života smatrali za svetitelja, a važi za zaštitnika putnika, moreplovaca i djece.
Razlog za omiljenost leži u ličnosti Svetog Nikole.
Rođen je u Patari u porodici bogatih roditelja, čiji je imetak nakon njihove smrti razdijelio sirotinji.
Vrlo mlad je postao sveštenik, a zatim i episkop svog rodnog grada. Bio je potpuno posvećen svešteničkom životu i milosrđu i neumorno je radio na širenju i utvrđivanju Hristove vjere.
Mnogo je putovao i najveći broj njegovih čuda, koje je činio za ovozemaljskog života, vezana su za putovanja, naročito za spašavanje moreplovaca iz oluja i magle.
Pomagao je narod, širio vjeru, pravdu i milosrđe, donosio utjehu, mir i dobru volju. Dobra djela činio je tajno, sakriven od bilo čijeg pogleda. Iz njegovog dobročinstva proistekla je legenda o Djeda Mrazu.
Upokojio se u starosti, 6. decembra, odnosno 19. decembra 343. godine.
Sahranjen je u sabornoj crkvi u Miru, a kada su Turci u 11. vijeku osvojili taj grad, hrišćani su mošti Svetog Nikole 1096. godine prenijeli u Bari, gdje se nalaze i danas.
Nikoljdanu se posebno raduju djeca, koja uoči Svetog Nikole ostave čizmicu u koju se potajno ostavljaju pokloni. Običaj potajnog ostavljanja poklona vezan je upravo za život Svetog Nikole, jer on dobročinstva i milosrđa nikada nije činio javno.
Sveti Nikola slavi se u vrijeme Božićnog posta, pa vjernici koji slave krsnu slavu pripremaju isključivo ribu i drugu posnu hranu.
Kako bi godina pred nama bila plodna i berićetna, ko je propustio da na Svetu Varvaru, prije dva dana, posije božićnu pšenicu, može to učiniti na danas, na Nikoljdan.
Božićno žito, simbol plodne nadolazeće godine, novog života i dobrih usjeva sadi se na ovaj praznik da bi do Božića stiglo dovoljno da naraste.
Na ovaj praznik, gdje god da su se našli, lađari spuštaju sidra. Zaustavljali su lađe dok se mornari pomole svetitelju i onda nastavljaju put. Pripremali su topove za paljbu odajući počast svome zaštitniku. Na ovaj način slavu je obilježavao i knez Miloš Obrenović.
Na jugu Srbije tradicionalno se na ovaj dan prave šareni kolači u obliku ptice. Zajedno sa pogačom i vinom odnose se u crkvu na osveštenje molitvom i vinom. Nakon toga, služe se gostima, a prije svih djeci.
U Vizantiji je na Svetog Nikolu bio običaj da se na taj dan amnestiraju zatvorenici.
U narodu postoji vjerovanje da će onome ko danas oprosti dug sljedeća godina biti bogata i plodna.
Postoji i vjerovanje da danas ne treba nikoga podsjećati na dug, niti mu dodatno otežavati položaj zbog toga što je dužnik.
Sveti Nikola slavi se i 22. maja, u znak sjećanja na dan kada su njegove mošti 1096. godine prenijete iz Mira u Likiji u Bari i položene u crkvu svetog Jovana Preteče.
Izvor: Glas Srpske
Pratite nas i na društvenim mrežama Facebook, Instagram i Youtube i preuzmite besplatnu Android aplikaciju “Moja Gradiška“.