SRBAC – Ukoliko ne počnu ozbiljne aktivnosti u kreiranju plana zaštite vuka u BiH, postoji mogućnost da ga izgubimo kao vrstu, što ne smijemo dozvoliti, jer su vukovi sa ovih prostora jedinstveni u Evropi.
Ovo je izjavila doktor bioloških nauka Dragana Šnjegota iz Srpca, koja se već godinama bavi istraživanjem genetičke strukture i filogeografskog položaja vuka u BiH, što je bila i tema njene doktorske disertacije.
Šnjegota kaže da je u populaciji vuka u BiH uočena genetička struktura koja se ne može objasniti geografskom barijerom, jer vuk lako prelazi ove barijere i uglavnom mu ne predstavljaju prepreke u kretanju.
Ova struktura je vidljiva i na mnogo većem uzorku na kompletnoj dinarsko-balkanskoj populaciji kojoj pripadaju i vukovi iz BiH, a uočena je primjenom različitih molekularnih markera, što ih je ujedno sa vukovima iz Hrvatske i Slovenije izdvojilo od ostalih evropskih populacija.
– Neki od razloga koji bi mogli objasniti strukturu su da je došlo do hibridizacije sa psima i šakalima ili povezivanjem lokalnih populacija vukova koje su ranije bile razdvojene, a koje pripadaju dinarsko-balkanskoj populaciji vuka, koju čini oko 3.900 jedinki od oko 12.000 vukova koji naseljavaju Evropu. To trenutno istražujemo. Moguće je i da lovni pritisak na vuka, koji zakonski nije zaštićen, dovodi do smanjenja brojnosti populacije, što izoluje vukove jedne od drugih, dovodi do ukrštanja u srodstvu i genetičke strukturisanosti populacije – rekla je Šnjegota.
Brojno stanje vuka u BiH se ne može sa preciznošću utvrditi, jer ne postoji sistematski monitoring na nivou zemlje.
Prema riječima Šnjegote, cifre od 500 do 600 vukova kojima se barata u literaturi su špekulacije, jer su genetičke analize potvrdile da je njihova brojnost u padu.
– Na to treba obratiti pažnju i krenuti sa ozbiljnim aktivnostima u kreiranju plana zaštite, uključiti sve relevantne institucije i stručnjake koji se bave zaštitom biodiverziteta. Vuk u BiH je jedinstven po svojoj genetičkoj strukturi, ne samo na Balkanu već i u Evropi i svijetu i to treba sačuvati. Nažalost, mi smo jedna od rijetkih evropskih zemalja u kojima vuk nije zaštićen – ističe Šnjegota.
Tokom istraživanja imala je podršku stručnjaka sa Prirodno-matematičkog fakulteta Univerziteta u Novom Sadu, gdje je i odbranila doktorsku disertaciju, a sarađivala je i sa Biološkim fakultetom Univerziteta u Beogradu, Biotehničkim fakultetom u Ljubljani i Centrom za istraživanje sisara u Bjalovježi u Poljskoj, koji djeluje u okviru Poljske akademije nauka.
– Trenutno sam uključena u projekat istraživanja hibridizacije između vukova, šakala i pasa na evroazijskom nivou. Genetičke analize će biti urađene u Gdanjsku u Poljskoj, gdje bih trebalo da otputujem čim dozvoli epidemiološka situacija. Kada je u pitanju BiH, uočeno je da se brojnost šakala drastično povećava i predstavlja jedan od gorućih problema – rekla je Šnjegota, koja je zaposlena na Prirodno-matematičkom fakultetu u Banjaluci i član je radne grupe za animalne genetičke resurse na Genetičkom institutu u okviru Univerziteta u Banjaluci. Jedina je osoba iz BiH koja je prije dvije godine učestvovala na međunarodnoj konferenciji u Kembridžu, koja se bavi zaštitom biodiverziteta i menadžmenta prirodnih resursa, gdje je pred mladim naučnicima iz oko 120 zemalja predstavila projekat zaštite vuka u BiH.
Divlje mačke
U saradnji sa Udruženjem građana “C.E.Z.A.R.” iz Srpca pokrenut je i projekat monitoringa divljih mačaka na području planine Motajica, koji je podržan od fondacije “Rufford” iz Velike Britanije, a stigla je pomoć i od lovačkog udruženja “Srna” Srbac, koje postavlja foto-zamke da bi bili prikupljeni podaci o prisustvu, brojnosti i ponašanju divljih mačaka.
– Imala sam punu podršku fondacije “Rufford” koja je finansirala moj kompletan terenski rad, kao i finansijsku podršku resornih ministarstava u Vladi RS, PMF-a i Univerziteta u Banjaluci. Pomoć sam imala i od brojnih pojedinaca koji su mi pomogli u uzorkovanju i raduje me veliko interesovanje građana da se uključe u naše projekte – rekla je Šnjegota.
Pratite nas i na društvenim mrežama Facebook, Instagram i Youtube i preuzmite besplatnu Android aplikaciju “Moja Gradiška“.